Kolekcja Ikon i Rzemiosła Bizantyjskiego

Początki kolekcjonowania ikon w Muzeum Narodowym w Warszawie sięgają początków jego powstania, a pierwszy obiekt do zbiorów nabyty został już w 1862 roku. Obecnie Kolekcja Ikon i Rzemiosła Bizantyjskiego obejmuje prawie 540 zabytków, wśród których przeważają ikony, a dużą grupę stanowią niewielkie zabytki rzemiosła cerkiewnego. Jednymi z najstarszych obiektów są dzieła bizantyjskie: grecka ikona Matki Boskiej Hodegetrii z XV w. oraz powstałe pomiędzy X a XII w. w Konstantynopolu, a wykonane z kości słoniowej: dyptyk ze świętami kościelnymi i plakietka ze sceną Zaśnięcia Matki Boskiej.

Większość dzieł malarstwa pochodzi z obszaru wschodniej Słowiańszczyzny. Najstarsze z nich powstały w XV–XVI w., ale największa część między XVII a XIX w. Wśród ikon znajdują się zabytki z zachodniej Rusi, jak jedna z najcenniejszych – piętnastowieczna ikona św. Paraskiewy Tyrnowskiej ze scenami z żywota. Wiele ikon należy do szkół: moskiewskiej, północnej, uralskiej, warsztatów Palechu. Ważną część zbioru stanowią ikony staroobrzędowców (a wśród nich m.in. ikony pomorskie, wietkowskie). W kolekcji znajduje się ponadto największy i najcenniejszy w Polsce zbiór staroruskich enkolpionów, krzyży i ikon metalowych oraz kamiennych, pochodzących z Rusi Kijowskiej (XI–XIII w.) i Rusi Nowogrodzkiej (XIV–XVI w.). Ten zespół uzupełnia kolekcja krzyży, ikon i ołtarzyków składanych, pochodzących z warsztatów staroobrzędowych.

Obiekty bizantyjskie i z Bizancjum związane są eksponowane w jednej z gablot na Galerii Faras. Można tu również obejrzeć ważne dzieła z kolekcji staroruskich enkolpionów oraz rosyjskich krzyży i ołtarzyków.

Aleksandra Sulikowska
email: