Wykłady Czwartkowe

12 stycznia

Stanisław Przybyszewski i Edvard Munch – przyjaźń i inspiracje / prof. dr hab. Gabriela Matuszek-Stec

Podczas wykładu przedstawione zostaną związki Stanisława Przybyszewskiego i Edvarda Muncha, którzy przyjaźnili się w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku, w czasach berlińsko-skandynawskiego okresu twórczości „genialnego Polaka”. Przybyszewski był jednym z pierwszych interpretatorów, który rozpoznał w Munchu preekspresjonistę (nazywając jego sztukę „psychicznym naturalizmem”), promował jego twórczość i inspirował. Postać Muncha pojawia się w eseistyce i twórczości Przybyszewskiego, m.in. w poemacie Z cyklu Wigilii, w pierwszej części trylogii Homo sapiens – Na rozstaju oraz w powieści Krzyk, nawiązującej do jego malarstwa. Podczas wykładu przywołane zostaną interesujące fakty biograficzne, zaprezentowane zostaną interpretacje obrazów Muncha autorstwa Przybyszewskiego oraz pokazana obecność sztuki skandynawskiego artysty w twórczości berlińskiego „króla bohemy” i przywódcy polskiego modernizmu.

wejściówki dostępne od 10 stycznia

Gabriela Matuszek-Stec – profesor tytularny na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest założycielką pierwszej w Polsce Szkoły Pisarzy, działającej na UJ – Studiów Literacko-Artystycznych, którymi kierowała ponad ćwierć wieku. Przez dwie kadencje była prezeską Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Autorka ponad stu rozpraw i wielu książek, w tym poświęconych twórczości Stanisława Przybyszewskiego, wydawanych w Polsce i Niemczech. Pod jej redakcją naukową ukazuje się od 2022 roku jedenastotomowa krytyczna edycja dzieł literackich Przybyszewskiego. Odznaczona m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”, Złotym Krzyżem Zasługi.

19 stycznia

Marie i Peder Severin Krøyer – zmysł piękna / Mette Bøgh Jensen

Marie Krøyer przez wiele lat była znana przede wszystkim z portretów i scen rodzajowych malowanych przez jej męża, jednego z najsłynniejszych duńskich artystów końca XIX wieku. Dopiero niedawno podjęto badania na temat jej własnej twórczości. Zachowane obrazy i szkice dowodzą, że była utalentowaną malarką.

Losy małżeństwa Krøyerów przedstawia się niekiedy jako opowieść o dwojgu artystach, z których tylko jedno osiągnęło sukces w świecie sztuki. Marie rzeczywiście przestała malować na początku lat 90. XIX wieku, a więc wkrótce po ślubie z Krøyerem (1899). Nie przestała jednak tworzyć: projektowała meble i tkaniny, zajmowała się wystrojem wnętrz (zwłaszcza w kolonii malarskiej w Skagen). Pracowała sama i wspólnie z mężem. Ich poszukiwania w dziedzinie sztuki użytkowej można interpretować w świetle założeń brytyjskiego ruchu Arts and Crafts.

wykład w języku angielskim
wejściówki dostępne od 17 stycznia

Mette Bøgh Jensen (Art Museums of Skagen), kuratorka wystaw prezentujących twórczość malarzy ze Skagen (m.in. Pedera Severina Krøyera i Marie Krøyer), autorka książek i artykułów poświęconych działającej tam w XIX wieku kolonii. Współkuratorka wystawy „An angel`s kiss. Sick girls in Nordic art” (The Hirschsprung Collection, and Art Museum of Skagen, 2021). Prowadzi badania nad artystyczną spuścizną Marie Krøyer – ich zwieńczeniem będzie wystawa planowana na 2023.

26 stycznia

Królestwo hygge. Od przepisów na szczęście do duńskich wartości kulturowych / dr hab. Włodzimierz Karol Pessel

Wykład dotyczyć będzie idei hygge, która po wielu latach służby jako regionalna metafora społeczna, stała się symbolem duńskiego stylu życia (nation branding), który ma sprzyjać wzrostowi poczucia szczęścia. Co sprzyja uproszczeniom, a nieraz nawet anegdotycznym reprezentacjom i praktykom. Zastanowimy się zatem, jakie za hygge kryją się treści, wartości i problemy kultury duńskiej, zarówno w perspektywie historyczno-kulturowej, jak współczesnych obiegów kulturowych.

wejściówki dostępne od 24 stycznia

dr hab. Włodzimierz Karol Pessel — kulturoznawca i skandynawista, badacz kultury miejskiej i urbanomarginaliów. Interesuje się socjologią morza, polityką morską i małymi portami. Kierownik międzywydziałowych Studiów Miejskich przy Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Pracownik Zakładu Kultury Współczesnej w Instytucie Kultury Polskiej UW. Wykładowca Zakładu Skandynawistyki Uniwersytetu SWPS. Laureat Nagrody Klio I stopnia (edycja 2020) w kategorii monografia naukowa (za pracę Czerwono-biali i biało-czerwoni. Dania, Polska, Północ: problemy sąsiedztwa kulturowego). Odznaczony Odznaką „Zasłużony dla kultury polskiej”. Ostatnio zadebiutował jako tłumacz nowej biografii Astrid Lindgren. Aktualnie pracuje nad książką o przekopie Mierzei Wiślanej i przyszłości Elbląga.

2 lutego

Dlaczego jest tak wiele wielkich artystek w Ameryce Łacińskiej? / Alicja Głuszek

9 lutego        UWAGA! ZMIANA TEMATU

16 lutego

Anders Zorn – szwedzka supergwiazda / Carl-Johan Olsson

Życie i kariera malarza Andersa Zorna (1860–1920) nie mają sobie równych w szwedzkiej historii sztuki. Z rodzinnego, wiejskiego domu w Dalecarlii, Zorn wyruszył w podróż, która, dzięki jego charyzmie i szczęściu, wprowadziła go a krąg wyższych sfer: od elity finansowej w USA po elitę kulturalną Paryża i Londynu. Stał się człowiekiem sukcesu po obu stronach Atlantyku. Zorn, podziwiany za błyskotliwość, był przykładem fascynującego połączenia obywatela świata i reprezentanta lokalnej tradycji. Jako artysta łączył kosmopolityczną elegancję i wiejską prostotę.
Wykład ten zabierze Państwa w chronologiczną podróż przez twórczość Zorna i wyjaśni wiele czynników, które leżały u podstaw jego sukcesu.

Wykład w języku angielskim, tłumaczony na język polski tylko dla słuchaczy obecnych w Kinie MUZ w Gmachu Głównym MNW

wejściówki dostępne od 14 lutego

Carl-Johan Olsson – kurator malarstwa XIX wieku w Nationalmuseum w Sztokholmie. Był kuratorem takich wystaw, jak: „Anders Zorn – a Swedish Superstar”, „Danish Golden Age” oraz „From Dawn to Dusk”.