Niniejszy serwis wykorzystuje pliki cookie. Korzystanie z serwisu oznacza akceptację tego stanu rzeczy.
Aktualności

5 najciekawszych symboli kultury chińskiej na wystawie czasowej „Życie wśród piękna. Świat chińskiego uczonego”

 

 

Sztuka chińska pełna jest symboli i ukrytych znaczeń, które stanowią również bardzo ważny element dekoracji. Kilka najbardziej popularnych motywów zdobniczych daje możliwość szerszego spojrzenia na chińską kulturę, sztukę, obyczajowość oraz świat chińskich wierzeń.

 

 

 

 

 

 

Szata zdobiona kwadratem mandaryńskim z wizerunkiem złotego bażanta, symbolizującego urzędnika drugiej rangi

W cesarskich Chinach w wyższych warstwach społecznych strój odwzorowywał porządek władzy państwowej. Od 1391 r. barwne emblematy ukazujące ptaki zaczęły reprezentować dziewięć rang urzędnika cywilnego – umieszczane na piersiach i na plecach mocno kontrastowały z ciemnym kolorem urzędniczej szaty. W chińskim malarstwie i literaturze ptaki stanowią ważny motyw, dlatego też wybrano je dla oznaczania rang administracyjnych, np. żuraw symbolizujący długowieczność i mądrość był znakiem najwyższego stopnia urzędnika, a złoty bażant utożsamiający odwagę reprezentował urzędnika drugiej rangi.  Cyfra dziewięć natomiast w chińskiej kulturze ma szerokie znaczenie, m.in. odnosi się do cesarza.

 

 

Papier z ukrytym wzorem smoków

Ryżowy papier xuan zdobiony wizerunkiem pary smoków i ognistej perły był przeznaczony na użytek dworu cesarskiego. Xuan nazywany bywa „królem papieru” i uznawany jest za papier najwyższej jakości, dlatego też wykorzystuje się go do kaligrafii i malarstwa. Motyw dekoracyjny dodaje papierowi elegancji. Pięciopalczaste smoki bawiące się ognistą perłą utożsamianą z grzmotem symbolizują deszcz – życiodajną siłę, dostatek i pomyślność, są wizerunkiem zaczerpniętym z emblematu cesarza. Podobny motyw zdobniczy możemy zobaczyć również na innych zabytkach prezentowanych na wystawie, np. na atłasowej tkaninie czy naczyniu na pędzle.

 

Miseczka do płukania pędzli z wizerunkiem nietoperzy wśród chmur

W okresie panowania qingowskiego cesarza Qianlonga (1736-1795), w Chinach dwór cesarski wywierał silny wpływ na wytwórczość porcelany. Przeznaczał duże nakłady finansowe na poprawę technologii produkcji, modernizację zakładów, stwarzał warunki do poszukiwania nowych kolorów, kształtów oraz dekoracji. Miseczkę do płukania pędzli pokrywa turkusowe monochromatyczne szkliwo, będące ówczesną nowością. Zewnętrzny reliefowy ornament naczynia przedstawia nietoperze, chiński symbol szczęścia, unoszące pośród chmur. Wewnątrz miseczki również widnieje grupa pięciu malowanych nietoperzy. Ten motyw oznacza z kolei tzw. pięć błogosławieństw: długie życie, bogactwo, zdrowie, umiłowanie cnót oraz naturalną śmierć.

 

Przycisk do papieru z wizerunkiem „kwiaty i ptaki”

Przycisk do papieru wykonany jest z porcelany zdobionej podszkliwnym kobaltem. Tego typu chińską ceramikę często określa się mianem porcelany biało-niebieskiej, ze względu na charakterystyczne definiujące ją dwie barwy. Zdobienie porcelany tlenkiem kobaltu zapoczątkowano w Chinach w epoce Yuan (1279-1368). Przycisk, podobnie jak podstawkę na tusz, zdobi wizerunek srok na gałęziach śliwy - motyw niezwykle powszechny w chińskim malarstwie „kwiatów i ptaków”. W chińskiej tradycji sroka oznacza pomyślność, dobry omen, zawsze określa się ją jako „srokę radosną, szczęśliwą”. Kwitnąca śliwa również symbolizuje pomyślność, reprezentuje wiosnę i nowe życie.

 

 

Tkanina z motywem kwiatu peonii

Atłasowa tapiseria przetykana złotą nicią przeznaczona była na użytek wysokich urzędników w epoce Qing (1644-1911). Za panowania tej dynastii w miastach Nankin, Suzhou i Hangzhou założono specjalne warsztaty włókiennicze realizujące zamówienia dworu cesarskiego oraz wyższej kadry urzędniczej. Do 1843 r. pracami w tych manufakturach zarządzało znajdujące się w Pekinie Cesarskie Biuro Tkania i Farbowania Tkanin. Peonia, nazywana w Chinach „królową kwiatów” i podziwiana za intensywny kolor, wytworność oraz subtelny zapach, stanowiła jedną z ulubionych roślin ogrodowych. Stała się także niezwykle popularnym motywem w zdobnictwie. Postrzegana jest jako symbol pomyślności i bogactwa.

 

 

Autor: Joanna Popkowska, kuratorka wystawy „Życie wśród piękna. Świat chińskiego uczonego” oraz kustosz Kolekcji Sztuki Chińskiej MNW

 

Wystawa „Życie wśród piękna. Świat chińskiego uczonego. Sztuka z Chińskiego Muzeum Narodowego” jest dostępna w MNW do 8 stycznia. Bilety do Muzeum można zakupić tutaj. Polecamy także zapoznać się z katalogiem wystawy. Zebrane w nim obiekty z tekstami opowiadają historię życia i twórczości chińskiego uczonego, który jest bohaterem wystawy. Jest również przewodnikiem po świecie znaczeń kultury dawnych Chin.