Podcasty: Czas na sztukę!
Cykl podkastów
„Czas na sztukę!” to cykl zajęć przygotowany z myślą o seniorach, ale dostępny dla wszystkich interesujących się malarstwem, rzeźbą, grafiką i architekturą. Zapraszamy na wykłady i zachęcamy do rozwiązywania quizów tematycznych. Sprawdźcie swoją wiedzę i pamięć!
W czasie pandemii cykl jest realiziwany w formie podcastów.
Zachęcamy do zapoznania się z wcześniejszymi materiałami dostępnymi on-line:
MUZEALNE WTORKI
MUZEALNE CZWARTKI
WYSŁUCHAJ NAJNOWSZEGO PODKASTU
16 września
Orędownik czasu epidemii. O ikonografii św. Sebastiana / Paweł Bień
Męczeńska śmierć świętego Sebastiana od wieków rozpalała wyobraźnię artystów. Począwszy od średniowiecza przedstawiano postać młodego głosiciela nauki Chrystusa, który został przeszyty strzałami. W kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się kilkanaście wizerunków świętego patrona łuczników, ogrodników, kamieniarzy i cierpiących na choroby zakaźne.
QUIZ DO WYKŁADU O IKONOGRAFII ŚW. SEBASTIANA
QUIZ DO WYKŁADU O IKONOGRAFII ŚW. SEBASTIANA (PDF)
PROGRAM PUBLIKACJI: SIERPIEŃ-WRZESIEŃ 2021
5 sierpnia
Witold Wojtkiewicz – symbol i groteska / Paweł Bień
W niespełna trzydziestoletnim życiu Witold Wojtkiewicz znalazł, na szczęście, czas, żeby stworzyć kilka arcydzieł. Spośród zachowanych do dziś prac artysty na uwagę zasługują nie tylko najchętniej reprodukowane obrazy olejne, ale także mniej znane akwarele, rysunki i grafiki. Podczas wykładu prześledzimy, jak krystalizował się indywidualny język plastyczny Wojtkiewicza.
QUIZ DO WYKŁADU O WITOLDZIE WOJTKIEWICZU
QUIZ DO WYKŁADU O WITOLDZIE WOJTKIEWICZU (PDF)
12 sierpnia
Gotyckie Madonny / Karolina Zalewska
Piękne Madonny to rzeźbiarskie przedstawienia Marii z Dzieciątkiem, które powstawały na przełomie XIV i XV wieku. Należą one do dzieł reprezentujących tzw. gotyk międzynarodowy. Figury te cechuje idealizacja twarzy Marii, esowate wygięcie sylwetki i dekoracyjne, kaskadowe fałdy szat. W relacji Matki i Syna podkreślona jest czułość. Uroda i wdzięk mają za zadanie unaocznić duchową doskonałość Bożej Rodzicielki. W okresie gotyku powstawały także wizerunki Matki Boskiej Bolesnej, Madonny na lwach oraz piękne Piety.
QUIZ DO WYKŁADU GOTYCKIE MADONNY
QUIZ DO WYKŁADU GOTYCKIE MADONNY (PDF)
19 sierpnia
O czym opowiadają wazy greckie / Paweł Masłowski
Tak typowy dla Greków pęd do snucia mitycznych opowieści znalazł wyraz nie tylko w literaturze, w poezji epickiej czy w twórczości wielkich tragików. Perypetie bogów i herosów nie mniej sugestywnie pokazują dekoracje starogreckich waz. Przyjrzymy się kilku z kolekcji warszawskiego Muzeum Narodowego, ozdobionym mitologicznymi wyobrażeniami i spróbujemy zestawić przedstawienia plastyczne z wersją literacką danego mitu.
QUIZ DO WYKŁADU O WAZACH GRECKICH
QUIZ DO WYKŁADU O WAZACH GRECKICH (PDF)
26 sierpnia
Witkacy – artysta niepokorny / Paweł Bień
Stanisław Ignacy Witkiewicz to jeden z największych eksperymentatorów w polskiej sztuce. Poznajmy jego rysunki z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie.
QUIZ DO WYKŁADU O WITKACYM (PDF)
2 września
Co drga w muzealnym magazynie? Fortepiany z kolekcji MNW / Paweł Bień
Muzealne magazyny kryją niejedną ciekawostkę; oprócz przykładów malarstwa i rzeźby, znajdziemy w nich także instrumenty muzyczne. Jak wyglądał „fortepian żyrafa”? Na czym grywał Paderewski, i czy pudło rezonansowe może służyć za efektowne tło do martwej natury? Paweł Bień opowie także o „dziełach sztuki z klawiszami” – o obecności tych instrumentów w szkicownikach i na płótnach malarzy.
QUIZ DO WYKŁADU O FORTEPIANACH
QUIZ DO WYKŁADU O FORTEPIANACH (PDF)
9 września
Ciało jako temat w sztuce / Romualda Radwańska
Ciało ludzkie od starożytności aż po czasy współczesne to samodzielny temat wielu arcydzieł sztuki. Inne kanony piękna obowiązywały w Egipcie faraonów, w antycznej Grecji i Rzymie, jeszcze inne w średniowieczu, baroku czy secesji. Sztuka XX wieku poddała ciało ludzkie deformacji, a jeszcze inaczej widzi je fotografia. Ciało jako temat w sztuce może więc wiele opowiedzieć o odległych epokach, ale także o naszych czasach.
QUIZ DO WYKŁADU O CIELE W SZTUCE
QUIZ DO WYKŁADU O CIELE W SZTUCE (PDF)
16 września
Orędownik czasu epidemii. O ikonografii św. Sebastiana / Paweł Bień
Męczeńska śmierć świętego Sebastiana od wieków rozpalała wyobraźnię artystów. Począwszy od średniowiecza przedstawiano postać młodego głosiciela nauki Chrystusa, który został przeszyty strzałami. W kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się kilkanaście wizerunków świętego patrona łuczników, ogrodników, kamieniarzy i cierpiących na choroby zakaźne.
QUIZ DO WYKŁADU O IKONOGRAFII ŚW. SEBASTIANA
QUIZ DO WYKŁADU O IKONOGRAFII ŚW. SEBASTIANA (PDF)
23 września
Czy „Ład” wprowadził ład? / Romualda Radwańska
Dla wielu Polaków określenie „meble ładowskie” to synonim dobrego smaku i solidnego wykonania. Poznajmy historię warszawskiej spółdzielni „Ład” i dzieła artystów z nią związanych. Projektowali oni nie tylko meble, ale także inne przedmioty codziennego użytku, które możemy odnaleźć w wielu mieszkaniach.
30 września
Czy „srebro i złoto, to nic…”? / Wioletta Cicha
Przemierzając ekspozycje muzealne, dostrzegamy liczne przykłady sztuki jubilerskiej umieszczone w gablotach, ale także i te namalowane na obrazach. Zdobią kobiety, ale też i mężczyzn. Jak zmieniała się moda na biżuterię? Jakie wzory, kruszce i techniki zdobnicze ceniono poprzez wieki? O tym wszystkim usłyszycie w naszym podkaście.
PROGRAM PUBLIKACJI: STYCZEŃ-LIPIEC 2021
7 stycznia
Uwodzić, olśniewać, pieścić – dłonie w dziełach sztuki z kolekcji MNW / Paweł Bień
Cokolwiek nie zostałoby dotknięte przez legendarnego króla Midasa zamieniało się w złoto. „Podobną” umiejętność ma często ręka malarza, który jest w stanie wyczarować olśniewające formy na obrazie. Podczas czwartkowego spotkania zastanowimy się, co o boskiej naturze Dzieciątka Jezus mówi dłoń średniowiecznej Pięknej Madonny z Wrocławia, jak barokowy wyszukany gest wpływa na rysunek dłoni oraz jak powinny wyglądać palce ze snu XIX-wiecznego akademika. Co namalowana ręka może nam powiedzieć o ręce malarza, który ją stworzył?
14 stycznia
Mikrokosmos miasta / Monika Miżołębska
Miasto w czasach późnego średniowiecza i początkach nowożytności tworzyło własny mikrokosmos: miało swoje zadania i hierarchię społeczną. Jego mieszkańcy byli jednocześnie pragmatyczni i odważni, pracowici i skłonni do zabawy. Mieszczanie znali smak luksusu i wszechobecne ryzyko bankructwa. Czym były cechy i bractwa kurkowe? W jaki sposób przedstawiane są miasta i ich mieszkańcy na obrazach mistrzów flamandzkich i holenderskich?
21 stycznia
In vino veritas - cała prawda o winie w świecie antycznym / dr Paulina Komar
Wino było ważnym element diety dawnych mieszkańców basenu Morza Śródziemnego. Szacuje się, że przeciętny Rzymianin wypijał przynajmniej pół litra wina dziennie i to zaczynając już od śniadania! Jak wyglądała starożytna kultura picia? Kto mógł brać udział w greckich sympozjonach? Jaka była społeczna funkcja wspólnego picia?
28 stycznia
Hucuł z humorem - słów kilka o Kazimierzu Sichulskim / dr Magdalena Bialic
Kazimierz Sichulski jest ważnym przedstawicielem sztuki okresu Młodej Polski, choć nie tak znanym jak Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski czy Józef Mehoffer. Na tle artystów tego czasu wyróżniał go ogromny humor, któremu ujście dawał w licznych karykaturach i rysunkach satyrycznych oraz uwielbienie folkloru i obyczajowości Hucułów. Jak prawie każdy z ówczesnych artystów, stworzył bardzo oryginalny styl malarski, który z łatwością można rozpoznać. Swój talent realizował także na innych polach artystycznych.
4 lutego
Bachus - malarska kariera bożka wina / Paweł Bień
Syn Zeusa i śmiertelniczki Semele zrobił wielką karierę nie tylko na kartach mitologii, ale także w nowożytnej sztuce. Postać Bachusa, czyli rubasznego bożka dzikiej natury, płodności i wina często rozpalała wyobraźnię europejskich malarzy. Sprawdźmy, w jaki sposób twórcy wyobrażali sobie ekstatyczne misteria i jakie rezultaty daje połączenie wina, malarstwa i śpiewu.
11 lutego
Wielkie powroty: Marcin Zaleski, Wnętrze katedry w Mediolanie / Karolina Zalewska
Kraków, Warszawa i Wilno to miasta, które najczęściej pojawiają się wśród widoków pędzla Marcina Zaleskiego. Tym razem malarz zabierze nas w podróż do słonecznej Italii. Wraz z nim zwiedzimy wnętrze mediolańskiej katedry, znane z namalowanego w 1834 obrazu. Zaginione w czasie II wojny światowej dzieło odnalezione zostało w roku 2019 i po 75 latach nieobecności wróciło do Muzeum Narodowego w Warszawie.
18 lutego
Uczta bogów - bohaterowie antycznych mitów od starożytności po czasy współczesne / dr Paulina Komar
Mitologia Greków i Rzymian inspirowała artystów starożytnych, jak również twórców późniejszych epok. Jej elementy można znaleźć nawet w sztuce współczesnej. Jaką rolę pełnią mity w sztuce od starożytności po czasy współczesne? Czy ich przesłania są dalej aktualne?
25 lutego
Morze nasze morze / Romualda Radwańska
Odzyskanie przez Polskę dostępu do morza w 1918 roku sprawiło, że polscy artyści zaczynają chętnie odwiedzać Półwysep Helski. Podczas spotkania ruszymy śladem Jana Szczepkowskiego, Wojciecha Kossaka, Zofii Stankiewicz, Katarzyny Kobro, Władysława Strzemińskiego i wielu innych artystów. Zobaczymy gdzie „bywało się” przed wojną, a gdzie po niej i dowiemy się, że Jurata to nie tylko nazwa wioski rybackiej, ale również imię litewskiej boginki Morza Bałtyckiego.
4 marca
Podróż do Antwerpii / Monika Miżołębska
Antwerpia to miasto o niezwykłym uroku starych ulic, zabytkowych kamienic i sklepów jubilerskich. Bogate i potężne, stało się ofiarą wojen religijnych w XVI wieku. Wspaniały ośrodek malarstwa, w którym tworzyli Peter Paul Rubens, Abraham Janssens i liczni malarze - twórcy martwych natur bankietowych.
11 marca
Zapomniane artystki / Romualda Radwańska
Utalentowane kobiety artystki - wykształcone, wybitne i... mało znane. Przybliżymy sylwetki i twórczość Julii Keilowej, Zofii Stankiewicz i Teresy Roszkowskiej.
18 marca
Z gniazdem os na głowie, czyli opowieść o starożytnej modzie / dr Magdalena Bialic
Peruki i wymyślny makijaż modnych kobiet w starożytnym Egipcie, szlachetne formy greckich chitonów i peplosów, dostojne togi Rzymian i wymyślne fryzury ich żon – to wszystko dowodzi, że moda w starożytności na pewno nie była nudna. Przekonamy się o tym w nowo otwartej Galerii Sztuki Starożytnej MNW. Zapraszam do barwnego i zaskakującego świata mody, w którym strygille pójdą w ruch, a tonsorzy będą mieli ręce pełne roboty.
25 marca
Rafał Malczewski – w cieniu słynnego ojca / Wioletta Cicha
Jacek Malczewski bardzo mocno zaznaczył swoją obecność w polskiej sztuce. Brawurowo malowane obrazy przepełnione symbolicznymi znaczeniami są doskonale znane polskim widzom. Mniej popularna jest twórczość jego syna – Rafała. Jakie obrazy malował? Czy naśladował prace ojca, czy odnalazł własną drogę artystyczną?
1 kwietnia
Wielkanoc – sztuka i obyczaje / Zofia Załęska
Wielkanoc to nie tylko dekorowanie pisanek – poznajmy inne zwyczaje związane z tymi świętami! Przyjrzymy się obiektom z muzealnych zbiorów przedstawiających Wielkanoc i zastanówmy się nad ich znaczeniem i symboliką.
8 kwietnia
Czy obraz może pachnieć, czyli o kwiatach w malarstwie średniowiecza i epoki wczesnonowożytnej / Paweł Bień
Od wieków ulotny wdzięk kwiatów zachwycał malarzy. Na przestrzeni stuleci zmieniały się jednak mody, nie tylko dotyczące malarskich rozwiązań, ale także symboliki, czy nawet samego doboru roślin. O czym mówią nam konwalie, a jaką tajemnicę skrywa polny liść babki?
15 kwietnia
Mody na antyk / Paweł Masłowski
Od czasów renesansu (XV–XVI wiek) moda na antyk pojawiała się co pewien czas w sztuce europejskiej. Dotyczyła nie tylko architektury czy malarstwa, ale także codziennych strojów, fryzur czy biżuterii. Wpływom estetyki antycznej ulegali na przykład twórcy mebli, ceramiki czy wnętrz.
22 kwietnia
Wacław Szymanowski, mistrz secesyjnych kompozycji / Wioletta Cicha
Jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich pomników – Fryderyk Chopin w warszawskich Łazienkach – to projekt Wacława Szymanowskiego. Artysta był nie tylko znakomitym rzeźbiarzem, ale też utalentowanym malarzem. Rozmawiając o jego twórczości i planach, pokażemy prace artysty z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie.
29 kwietnia
Portret z pupilem / Paweł Bień
W kolejnym podcaście Paweł Bień opowie o najciekawszych wizerunkach, na których nobliwym damom i eleganckim kawalerom, a także rozkosznym dzieciakom towarzyszą psy, koty czy nieco mniej popularne dziś zwierzęta domowe, np. małpki. Bo jeśli już zamawiać dobry portret, to koniecznie z ukochanym pupilem!
6 maja
Warszawa Wokulskiego / Karolina Zalewska
Na stronach Lalki Bolesława Prusa możemy zobaczyć Warszawę drugiej połowy XIX wieku. Spacerując po ulicach miasta wraz ze Stanisławem Wokulskim, głównym bohaterem powieści, odwiedzimy eleganckie dzielnice i sąsiadujące z nimi rudery zamieszkałe przez biedotę. Ilustracjami do prezentacji będą obrazy polskich malarzy i fotografie z epoki.
13 maja
Dawnej fotografii czar / Wioletta Cicha
Kolekcja Muzeum Narodowego w Warszawie jest cennym przykładem wspaniałego rozwoju techniki fotografowania – od dagerotypii po fotografię eksperymentalną. Spróbujemy się dowiedzieć, co sprawia że klasyczna czarno-biała fotografia, do tego wykonana analogowymi aparatami, do dzisiaj zachwyca.
20 maja
Egipskie Pola Trzcin i ich mieszkańcy / dr Paulina Komar
Pola Trzcin lub Pola Jaru to egipskie Zaświaty, kraina, do której, według wierzeń starożytnych, trafiały po śmierci dusze zmarłych. Zamieszkiwały ją także liczne bóstwa, na czele z Ozyrysem, władcą podziemnego świata. Podczas zajęć dowiemy się, w jaki sposób Egipcjanie wyobrażali sobie mieszkańców tej mitycznej krainy i przedstawiali ich.
27 maja
Mistrzowie polskiego meblarstwa / Romualda Radwańska
Karol Tichy, Jan Kurzątkowski, Roman Modzelewski – każdy z tych wybitnych projektantów mebli był zupełnie inny, ale dzieła wszystkich stały się ponadczasowymi ikonami polskiego meblarstwa. Podczas spotkania dowiemy się, który z nich za pomocą starych metod ciesielskich tworzył ultranowoczesne krzesła, a którego projektem zainteresował się sam Le Corbusier. Zobaczymy też, że mebel stworzony nawet sto lat temu może być ozdobą współczesnego wnętrza.
3 czerwca
Obrazy kultu Eucharystii / Zofia Załęska
Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa to jedno z najważniejszych świąt liturgicznych w Kościele katolickim. O ile wszyscy kojarzymy procesje organizowane z okazji Bożego Ciała, o tyle ikonografia dotycząca tego święta nie jest już tak powszechnie znana. Przyjrzyjmy się, w jaki sposób w różnych epokach przedstawiano w sztuce kwestie związane z kultem eucharystycznym.
10 czerwca
Malowanie złotem / Wioletta Cicha
Jaką wartość i znaczenie miało stosowanie złota w sztuce na przestrzeni wieków? Dowiemy się, co w różnych epokach oznaczał złoty kolor i poszukamy przykładów jego zastosowania od czasów starożytności po współczesność. Poznamy także ciekawe przykłady technik pozłotniczych.
17 czerwca
Pejzaż nastrojowy, pejzaż wewnętrzny / Paweł Bień
Młodopolscy artyści chętniej niż ich poprzednicy wychodzili w plener i bacznie obserwowali naturę, kładąc szczególny nacisk na światło jako malarskie narzędzie budowania nastroju. Ich płótna pełne są ciepłego światła wieczoru, lub też intrygują tężejącym mrokiem. Różnorodność perspektyw i artystycznych temperamentów tworzy frapującą panoramę sposobów widzenia natury przez takich mistrzów, jak Fałat, Wyspiański, Stanisławski, Weiss, Ślewiński czy Ruszczyc.
24 czerwca
Na paryskim bruku.... / Romualda Radwańska
W naszym muzeum znajduje się znacząca kolekcja dzieł artystów École de Paris (Szkoły Paryskiej). Eugeniusz Zak, Leopold Gottlieb, Mela Muter, Tadeusz Makowski, Mojżesz Kisling, Alicja Halicka, Gustaw Gwozdecki – są znani, lubiani i od wielu lat wciąż modni. Czy ich malarstwo ma jakieś cechy wspólne czy łączy ich tylko Francja, a może tylko Paryż?
QUIZ DO WYKŁADU NA PARYSKIM BRUKU
QUIZ DO WYKŁADU NA PARYSKIM BRUKU (PDF)
1 lipca
Portret żony. Najciekawsze wizerunki wybranek serc mistrzów pędzla / Paweł Bień
Żony były nie tylko muzami, ale także wdzięcznymi modelkami wielu znakomitych malarzy. W podcaście przyjrzymy się wizerunkom wybranek malarskich serc. Z panią Jackową Malczewską posiedzimy przed domem, a panią Konradową Krzyżanowską odwiedzimy w muzycznym salonie dworu w Peremylu. Panie Edwardowa Okuniowa i Kazimierzowa Stabrowska zaprezentują się w olśniewających kreacjach, zaś małżonka Włodzimierza Tetmajera zapozuje w swoim ukochanym stroju ludowym.
QUIZ DO WYKŁADU PORTRET ŻONY
QUIZ DO WYKŁADU PORTRET ŻONY (PDF)
8 lipca
INA, DOROTA, POCAŁUNEK, ARABKA, ŚPIEWACZKA, czyli dzieła Lubomira Tomaszewskiego / Romualda Radwańska
Dzieła zaprojektowane przez Lubomira Tomaszewskiego, które znajdują się w kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, to ikony polskiego designu. Poznajmy sylwetkę i twórczość niedawno zmarłego mistrza, który o porcelanie wiedział wszystko.
QUIZ DO WYKŁADU DZIEŁA LUBOMIRA TOMASZEWSKIEGO
QUIZ DO WYKŁADU DZIEŁA LUBOMIRA TOMASZEWSKIEGO (PDF)
15 lipca
Podróże z Piotrem Potworowskim / Wioletta Cicha
Piotr Potworowski to jeden z najwybitniejszych polskich mistrzów krajobrazu. Duża część jego życia upłynęła w podróży. Artysta obserwował naturę, poszukując idealnej dla siebie kompozycji i zestawień barwnych. Wyruszmy w podróż tropem jego wypraw: od Anglii, Hiszpanii i Francji po Kazimierz nad Wisłą.
QUIZ DO WYKŁADU PODRÓŻE Z PIOTREM POTWOROWSKIM
QUIZ DO WYKŁADU PODRÓŻE Z PIOTREM POTWOROWSKIM (PDF)
22 lipca
Roman Kramsztyk – portrecista artystycznej Warszawy / Paweł Masłowski
Portrety pędzla Romana Kramsztyka z kolekcji MNW układają się w niezwykłą opowieść o życiu artystycznym Warszawy w pierwszych latach niepodległości. Młodzi bohaterowie obrazów zatytułowanych Poeta (Jan Lechoń), Szachista (Bruno Winawer) i Mężczyzna jedzący raki (Karol Szuster) nie wiedzą jeszcze, że z malarzem łączyć ich będzie nie tylko przyjaźń, ale też tragiczny los.
QUIZ DO WYKŁADU ROMAN KRAMSZTYK
QUIZ DO WYKŁADU ROMAN KRAMSZTYK (PDF)
29 lipca
Lustereczko powiedz przecie.... / Romualda Radwańska
W kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie znajdują się przeróżne lustra i zwierciadła. Można je zobaczyć w Galerii Sztuki Starożytnej, można również podziwiać na starych i całkiem współczesnych obrazach. W czasie spotkania obejrzymy zarówno te przedmioty, jak i ich wizerunki. Zastanowimy się, jaką miały symbolikę i po co umieszczano je na płótnach.
QUIZ DO WYKŁADU LUSTERECZKO POWIEDZ PRZECIE...
QUIZ DO WYKŁADU LUSTERECZKO POWIEDZ PRZECIE... (PDF)
Koordynatorka: / Dział Edukacji