Tryptyk Jerozolimski / prof. dr hab. Antoni Ziemba

Tryptyk pochodzi z kaplicy bractwa kapłańskiego przy kościele Mariackim w Gdańsku. Wyraźnie widoczna jest różnica między skrzydłami – lepszymi artystycznie – a częścią środkową. Uwagę zwraca realizm dzieła, architektura Jerozolimy naśladuje budowle gotyckie, drobiazgowo oddane są stroje oraz szczegóły rodzajowe, takie jak choćby dwa łabędzie odbijające się w wodzie na prawym skrzydle.

Ciąg scen należało oglądać w określonym porządku. Na lewym skrzydle umieszczono kolejno, patrząc od dołu, Rzeź niewiniątek, Pogoń żołnierzy Heroda, legendarny Cud z wyrośnięciem zboża na trasie ucieczki Świętej Rodziny, Ucieczkę do Egiptu, na skrzydle prawym zaś, Wjazd Chrystusa do Jerozolimy i Wygnanie kupców ze Świątyni. Na zamkniętym retabulum widnieje przedstawienie Pasji Chrystusa.

Fundatorami prezentowanego dzieła było bractwo kapłańskie i dlatego w części centralnej znalazły się sceny nawiązujące do obowiązków kapłana. Patrząc od góry, widzimy sceny przyniesienia przez apostołów chleba z miasta Sychar oraz chrzest w Jordanie, a poniżej – Jezusa z Samarytanką przy studni. Jezus nazywa siebie Wodą Życia i Mesjaszem-Zbawicielem. Woda i chleb tworzą symboliczną oś ołtarza – bowiem udzielanie sakramentów to pierwsza powinność kapłanów. Ich funkcję kaznodziejów podkreśla widoczna po lewej stronie scena z dwunastoletnim Jezusem nauczającym żydowskich mędrców, zaś Kuszenie Chrystusa po drugiej stronie oznacza duszpasterską pracę duchownych w walce z pokusami. Kapłani wszak troszczą się o czystość Kościoła.

Zapraszamy do obejrzenia filmu z udziałem prof. Antoniego Ziemby, kuratora Galerii Sztuki Średniowiecznej!